giovedì 28 maggio 2009

Pri "resto" e "restajo"

De la forumi "idolisto" (msj. n. 18396) e "posta_Mundi" (msj. n. 3272)

Me skribis:

Kara José,

me sequis la diskuto pri "resto" che posta_Mundi, ma me ne intervenis nam dume la frazo retrovenabis al antea formo kun "cetero".

Segun me amba radiki "ceter-" e "rest-" esas apta en ita frazo, ma me mustas remarkigar ke la formo simpla "resto" ne donas tradukuro korekta.

La resto, segun exakta analizo, esas "la restar", e do "la resto di tua vivo" signifikus "la restar di tua vivo" = "la fakto ke tua vivo restas", e to ne esas la senco volata.

La senco volata esas "la parto restanta di tua vivo", t. e. "lo restanta" (quale tu skribis en la temo dil mesajo), e do "la restajo", qua esas "la rest(ant)ajo", nam "restar" esas verbo netransitiva.

Pro to la selekto esus inter la "cetero" e la "restajo".

Saluti amikala!

Tiberio

Che la forumo "idolisto" José skribabis:

Kara amiki:

En la forumo Postamundi, nia amiko Partaka e me ne konkordas pri quale tradukar la Angla frazo "Today is the first day of the rest of your life" aden Ido.

Existas du posibla tradukuri qui diskutesas:

1.-"Hodie es la unesma dio dil cetero di tua vivo"
2.-"Hodie es la unesma dio dil resto di tua vivo"

Me konfesas ke plezas a me la duesma tradukuro, preferata di Partaka, pro la aparante proxima simileso al originala frazo (anke en Hispana ol similesas: el resto de tu vida), ma la unesma frazo es la maxim proxima al senco donata da Dyer en lua vortaro Angla-Ido, segun me.

Quon vi opinionas?

Kordiale
JCR

giovedì 21 maggio 2009

Pri "quanto" e "quanteso"

Letro privata

Me skribis:

Kara José,

yes, la vorto "quantajo" esas nekorekta: en realeso olu ne existas, nam la sufixo -aj- aplikesas nur al radiki dil adjektivi qualifikanta, ne al radiki dil adjektivi/pronomi nedefinita.

Kande on derivas substantivi del adjektivi qualifikanta, on bezonas savar ka tala substantivi indikas personi o kozi, e do on distingas la kozi de la personi per la sufixo -aj-, exemple:
de "bel-a" on derivas "bel-o" = "persono bela", e "bel-aj-o" = "kozo bela";
amba substantivi havas la dezinenco -o, ma un de oli havas la sufixo -aj- e l'altra ne;

kontree, kande on derivas pronomi del adjektivi nedefinita, on uzas du dezinenci vice un sola, nam onu havas la dezinenco -u e la dezinenco -o, do por tala klaso di vorti existas altra sistemo:

per la dezinenco -u on formacas pronomi indikanta personi o kozi bone definita e konocata, t. e. kozi mencionita en la texto, do on ne bezonas distingar la kozi de la personi per sufixo, nam la pronomo relatas ento quan ni konocas, e do ni savas anke ka tala ento esas persono o kozo; me agas exemplo per la radiko "kelk-":
del adjektivo nedefinita "kelka" on derivas la pronomo "kelku", qua povas relatar persono o kozo mencionita en la texto:
- "kelku de ni studias matematiko" > "kelku" = "kelka persono", nam "ni" esas personi;
- "kelku de la flori esas reda" > "kelku" = "kelka kozo, objekto", nam "la flori" esas kozi, objekti;

per la sama dezinenco -u on formacas anke pronomi indikanta enti ne mencionita en la texto, ed en ica kazi tala pronomi indikas personi:
- "kelku ja dormeskis" > "kelku" = "kelka persono";

per la dezinenco -o on formacas pronomi relatanta ulo tote ne definita, kozo ne konocata:
- "kelko eventis dum ica nokto" > "kelko" = "kelka kozo";

nu, per ica sistemo on tote ne bezonas la sufixo -aj-.

Pri la radiko "quant-" existas la pronomo "quanto", qua indikas "quanta kozo", exemple "quanta aquo", e. c.
Ca esas la pronomo uzenda en tua exempli:
- "la quanto quan ni obtenis esis cent euri";
- "me ne savas adicionar tala quanti sen uzar kalkulilo";
- "la quanto de aquo qua pluvis esis historiala".

Existas anke la substantivo "quanteso", qua esas plu abstrakta nam ol indikas "l'esar quanta"; esas subtila difero inter la du vorti: "quanto" relatas konkreta kozi (ex: "quanto de aquo", "quanto de boteli"), dum ke "quanteso" relatas stando, abstrakta mezuro (ex: "adverbi di quanteso", "vorti indikanta quanteso", "la qualeso esas plu importanta kam la quanteso");
praktike ol esas la sama difero existanta inter "verajo" (konkreta: "kozo vera") e "vereso" (abstrakta: "l'esar vera");
fakte tua exempli pri "verajo" e "vereso" esas korekta:
- Tu ganis la vereso legala, ma ne la reala. Ni savas quon tu agis.
- Tu trompis lu en la ludo, e to es la verajo quan ni savas.

Me adjuntas plusa exempli:
- "Ni savas la VERESO di tua afirmaji" (= "Ni savas ke tua afirmaji ESAS VERA");
- "To quon me raportis esas la VERAJO" (= "To quon me raportis esas la KOZO VERA").

Bone, me esperas explikir omno sat klare.

Saluti amikala!

Tiberio

José skribabis:

Hola, Tiberio:

(...) Nun me havas altra questiono por tu segun lo lektita da me en Postamundi, relate la vorto ceterajo, ma cafoye on traktas pri la vorto "quanteso". Ja ke ol finas per la sufixo "eso", me hezitas pri olua uzado, nam me komprenas ke tala sufixo relatas traito pri ulo, o pri vertui od standi di kozi. Lore, la vorto "quantajo" esus nekorekta?

Me parolas pri omna kozi qui es en grupo, loko, kolekto, exemple:

- La quanteso/ajo quan ni obtenis esis cent euri.
- Me ne savas adicionar tala quantesi/aji sen uzar kalkulilo.
- La quanteso/ajo di aquo qua pluvis esis historiala.


Lo sama eventas a me pri la vorto vereso/verajo, nam me komprenas ke me devas uzar "vereso", kande on parolas pri la vertuo, la stando di esar vera di certena situeso(altra eso) e verajo kande me parolas pri certena e specifika kozo qua esas vera.

- Tu ganis la vereso legala, ma ne la reala. Ni savas quon tu agis.
- Tu trompis lu en la ludo, e to es la verajo quan ni savas.

Vere amikale
Jose

Remarkez:
L'autoro di ca letro donis a me la permiso por la publikigo di ol che ca blogo*.

giovedì 14 maggio 2009

Pri "cetero" (2)

De la forumo "posta_Mundi" (msj. n. 3230)

Me skribis:

Kara Partaka,
me regretas dicar ke la vorto "ceterajo" esas ne-korekta.
Segun tua konsilo, me eniris Google e serchis "ceterajo": me trovis multa uzi di ca vorto, e vidis ke ol esas prezenta mem en la Wikivortaro!!! Evidente to tre astonis me!
Tamen kompreneble l'uzo iterata di vorto od expresuro eroroza ne igas ol korekta.

"Ceter-" esas radiko di adjektivo/pronomo nedefinita e ne di adjektivo qualifikanta, e pro to ol sequas tote diversa regulo:

"cetero" indikas nur "kozo nedefinita", nek persono nek objekto definita, kontre ke "oldo" esas "persono olda" ed "oldajo" "kozo olda", kun la sufixo "-aj-" por distingar la kozi de la personi, nam la radiki dil adjektivi qualifikanta kun la dezinenco -o povas indikar sive personi sive kozi;
la sufixo -aj- esas tote ne uzenda por la pronomi nedefinita nam la formi kun -o, quale anke tu dicas, ja indikas kozo e nur kozo, nule persono; do on ne bezonas distingar la kozo per -aj-.

Koncerne la distingo, pri qua tu parolas, inter individui o kozi en "la ceteri" (o "le cetera"), tal distingo anke ne esas en la singularo "la cetera"; ma ol ne esas necesa, nam ica expresuri sempre relatas individui o kozi ja mencionita, e do on ja savas ka lo mencionita konstitucesas da individui o da kozi.

L'equivalanto di "lo cetera" esas "la cetero" e ne "la ceterajo", quale l'equivalanto di "lo omna" esas "la omno" e ne "la omnajo".
L'equivalanto di "lo bela" esas "la belajo", ma ol esas de adjektivo qualifikanta, a qua on devas ne konfundar ula adjektivo nedefinita: l'eroro dil uzinti dil vorto "ceterajo" esas ya ito: la radiko "ceter-" esas konsiderita radiko di adjektivo qualifikanta.
En Google me serchis anke "omnajo" e me trovis nula uzo di ol, do nulu eroris pri la radiko "omn-", ma multi eroris pri "ceter-", e lo esas la pruvo di to quon me jus dicis: la fakto ke nulu eroris pri "omn-" demonstras ke on korekte distingas l'adjektivi nedefinita de le qualifikanta ed on savas ke "omn-" esas nedefinita, ma uli konsideras "ceter-" kom qualifikanta.
Nu, *quoniam "ceter-" esas inkluzita, segun la gramatiko, inter l'adjektivi nedefinita, ol devas traktesar same kam oli; por dicar "ceterajo" ni devus dicar anke "ulajo", "nulajo", "irgajo", "altrajo", "kelkajo", "singlajo", "omnajo", "multajo", "pokajo", "tantajo", "quantajo", e to semblas esar ne aceptebla.
Do la vorto "ceterajo", qua ne darfus konsideresar eceptajo en linguo tante reguloza, mustus esar efacata de la Wikivortaro, segun mea vidpunto.

Ton dicite, me venez a la frazo: tu skribis ke tu prizas samamaniere amba formi "la cetero" e "lo cetera", e questionis me quon exakte me preferas. Tu esas tre jentila lasante me selektar! Nu, me preferas "la cetero", e do la 3ma frazo: "Hodie esas la unesma dio dil cetero di tua vivo".

Relate l'uzo di "tua" vice "vua", tu bonege selektis ol! Me plene konkordas pri to, nam ni mustus, inter ni, esar tote amikal e familiara, ed uzar sempre la pronomo "tu".

Saluti amikal e familiara!

Tiberio

Partaka skribabis:

Bon jorno, amiko Tiberio!

Danko pri tua jentila vorti, ma, ca-kaze, me nule jokas o ludas lor tradukar nia frazo aden Ido: kaze ke l' formo "ceterajo" esus advere ne-korekta, me simple erorabus.
Nula problemo!

Unesme, voluntez enirar "Google" e serchar ibe omna "ceterajo" qua skribesis en Ido...

Me supozas ke tu preferas "la cetero" (quale en Espo), quoniam "la cetero" nule povas esar individuo, ma nur kozo. Tamen, anke "lo cetera" esus korekta, ka ne? Se yes, me vidas "la ceterajo" kom equivalanto di "lo cetera"

Segun me, onu skribas tale por evitar posibla ambigueso, qua, fakte, povus produktesar en la pluralo di formi tala-speca (ka "la ceteri" o "le cetera" referas ad individui od a kozi?)

Ton dicite, anke me preferas, se korekta e suficanta, la maxim kurta e simpla vorto, do, quale tu, anke me preferas uzar "la cetero" (o "lo cetera"), vice "la ceterajo", che nia frazo...

E nun, kara Tiberio, voluntez dicar a me quon exakte tu preferas, e me komplezos tu:

- Hodie esas la unesma dio dil ceterajo di tua vivo
- Hodie esas la unesma dio di lo cetera di tua vivo
- Hodie esas la unesma dio dil cetero di tua vivo

Altra-latere, por ti qui deziras tradukar nia frazo aden altra LIA-sistemi, me rekomendas interpretar ol kom dicita da ulu a singla de ni, personale ed amikale, yen pro quo me uzas "tua" en Ido (vice "vua"), quankam me ne audacas uzar "cia" en Esperanto, formo qua, segun semblo, preske desaparis, ka ne?

Danko ed adavane, Tiberio!

Ka vi havus l'afableso tradukar nia famoza frazo aden altra LIA-sistemi, ultre Espo ed Ido? (Ca-kaze, irga-speca LIA esas bonvenanta, nam ni omna ja savas e komprenas ica frazo)

Kurajo ed adavane, posta_Mundi-ani!


* * * * * * * *
p a r t a k a
* * * * * * * *

giovedì 7 maggio 2009

Pri "cetero" (1)

De la forumo "posta_Mundi" (msj. n. 3219)

Me skribis:

Kara Partaka,

ante omno anke me deziras a tu ed ad omna samforumani Felica Nova Yaro 2009!

Responde a tua mesajo kun la nova frazo tradukenda ad altra LIA-sistemi, me vol dicar ke ol esas bela frazo, quan me prizos vidar tradukita aden multa lingui!
Tu ja propozis la versioni Esperantal ed Idal.
Pose, en la parto finala dil mesajo, tu questionas kad omno esas en ordino, quaze ke tu ja savas ke ne omno esas en ordino...
Me pensas ke to esas un de la probi quin tu, ludema e jokema quale sempre, agas por savar kad omni esas atencanta, ka ne?
Nu, me esas atencanta, e fakte, segun me, en la tradukuro aden Ido, ne omnajo es... ups! ne omno esas en ordino. ;-)
Me kredas ke per ica indico multa forumani, ultre me, aperceptos l'eroro en la frazo Idala, mem le minim atencema!

Saluti novyarala!

Tiberio

Partaka skribabis:

Maxim kordial ed amikal saluto, posta_Mundi-ani!

Quale promisite, yen la nova e famoza frazo quan me propozas por ke ni povez tradukar ol aden nia diversa LIA-sistemi...

Provizore, me tradukabas ol aden Esperanto (klasika) ed Ido.

Esperanto (klasika):
- Hodiau estas la unua tago de la cetero de via vivo

Ido:
- Hodie esas la unesma dio dil ceterajo di tua vivo

E nun, kara samforumani, se vi deziras lo, voluntez sendar a ni via tradukuri de nia frazo en irg altra LIA-sistemi, e maxim aparte en Interlingua, Occidental/Interlingue, Novial, edc.

Kad omno en ordino?
Kad ula problemo che nia klara e populara frazo?

Predanko por via kunlaboro, estimati!


* * * * * * * *
p a r t a k a
* * * * * * * *