Pri -ez (2)

De la forumo "posta_Mundi" (msj. n. 2938)

Me skribis:

Kara Tomaso,

la Kompleta Gramatiko Detaloza ne eroras, nam la ne-sonorigo di la konsonanti sonora finala esas normala fenomeno anke en la lingui naturala, exemple en l'Angla la vorto por dicar "folii", "leaves", chanjas la sonora "v" a la ne-sonora "f" kande ol trovesas en fino di vorto en la singularo "leaf"; en la Germana exemple la "d" finala en "und" pronuncesas "t" [unt];

tu questionas "Certe se oni prononcas -es, oni skribu -es, (ka ne?)": to ne esas posibla, nam l'elemento -es- ja esas en Ido sufixo e la radiko dil verbo "es-ar" (=esti); kom sufixo ol uzesas por la verbi en la pasivo, e la sufixi trovesas en fino di vorto kande on supresas la desinenco -as dil indikativo prezenta por l'eliziono; do la vorto "demonstres" signifikas "demonstresas" (="esas demonstrata") e havas l'acento sur la lasta "e": l'imperativo (volitivo) "demonstrez" e l'indikativo pasiva elizionita "demonstres" bone e klare distingesas, sive en la pronunco pro la divers acento (demònstrez - demonstrès) mem se -ez pronuncesas -es, sive en la skribo; to pruvas la bona funciono di ca sistemo.

Evidente restas nediskutebla l'obligo (=devigo) klare distingar en la pronunco "s" e "z" kande oli trovesas interne o komence di la vorti.

Pose tu dicas: "Tiam aparte gravas cxiam bone distingi la vokalojn en neakcentita silabo", e pri to tu esas justa.

Saluti kordiala!

Tiberio

Thomas Alexander skribabis:

Saluton Tiberio,

Tiberio:

no, en Ido ne esas importanta klare distingar la pronunco di ta du literi [S&Z] en l'imperativo (volitivo); to explikesas en la "Kompleta Gramatiko Detaloza",

Interese. Pro mia malofta kontakto kun Ido parolita, mi miskomprenis la frazon: mia orelo atendis -ez, sed auxdis -?s. Mi auxdacas opinii ke eble la Kompleta Gramatiko Detaloza eraras, dirante ke la prononco de la fina litero ne gravas. Certe se oni prononcas -es, oni skribu -es, (ka ne?) Aliflanke, eble post iom pli da sperto kun divers-landaj idistoj, miaj oreloj komencus lerni distingi -as, -is, -os, -us, kaj -es. Tiam aparte gravas cxiam bone distingi la vokalojn en neakcentita silabo (male al la mia-landa kutimo.)

Dankon pro la respondo.

Pri -ez (1)

De la forumo "posta_Mundi" (msj. n. 2928)

Me skribis:

Kara Tomaso,
en mesajo di la pasinta sundio tu agis kelka questioni:

...sed mi scivolas pri tiu fina Z en "monstrez" kaj "demonstrez". Cxu estas malfacile por hispanlingvanoj klare distingi finan S dis-de fina Z? Cxu aliaj idistoj parolas tiel? Cxu ne gravas klare distingi tiujn du literojn en prononco?

Amike salutas,
Thomas/Tomaso
ALEXANDER.

Me donas respondo relate la lasta questiono:
no, en Ido ne esas importanta klare distingar la pronunco di ta du literi en l'imperativo (volitivo); to explikesas en la "Kompleta Gramatiko Detaloza", en la chapitro pri la verbo, noto 5:

"L'imperativo (o, plu juste, volitivo) -ez atingas quik lekte irgu qua savas kelke la Franca : venez, dormez, e. c., kontre ke -es atingus nulu : venes, dormes. Ma, se ulu ne povas pronuncar facile -ez finala, lu pronuncez ol quale -es, sen hezito. La avantajo di -ez ne perdesos, same kam la avantajo di j ne perdesas, se uli pronuncas ol quale dj, segun explicita permiso di nia gramatiko."

Saluti kordiala.
Tiberio

Pri "lu"

De la forumo "linguolisto" (msj. n. 3320)

Me skribis:

Kara Partaka,

segun me on devas havar kompleta libereso pri to: me opinionas ke, tote kontree, ya kande on ja konocas la sexuo, l'uzo di "il" ed "el" esas ne-necesa.
Do me ne konkordas kun Talmey, e konkordas kun la KGD, qua dicas, en la chapitro pri la personal pronomi, noto 2:

"(...)
Per decido (1558) l'akademio Idista repulsis omna restrikto pri la uzo di lu. On darfas do uzar ta pronomo totsame por kozo e por persono di sexuo evidenta, kam por animali di sexuo nekonocata e persono qua havas nomo sensexua, quale infanto, puero, homo e. c., tam vere maskula kam femina.

La motivi di la decido donesis en « Mondo », XI, 68 : « Lu » por la singularo esas exakte lo sama kam « li » por la pluralo. Logiko, simetreso e facileso postulas ico. Konseque, same kam « li » darfas uzesar por personi, animali, kozi, omnafoye kande nulo obligas expresar la sexuo, tale « lu » darfas uzesar por personi, animali, kozi en la sama kondiciono. La distingo propozita esus subtilajo jenanta. Simila subtilajo rezultus pri la posedala pronomi, qui freque devus esar : ilua, elua, olua, ilia, elia, olia, vice la simpla lua, lia."

Saluti amikala!
Tiberio

Partaka skribabis:

Estimata samlinguani:

Segun Talmey e sua libro pri bona stilo, la pronomo "lu" es uzenda nur kande ol es advere necesa: kande l' sexuo es ne-konocata, o kande on intence ne deziras indikar ol. Kande ol es evidenta, on devas uzar sive "il(u)" od "el(u)".

E yen mea questioni:

Ka vi ja uzas tale la pronomo "lu"?
Ka ne ja, ma vi uzus ol tale pro ke vi konkordas?
Ka vi ne uzus ol tale pro ke vi deskonkordas?

Me predankas via helpo.


P A R T A K A
* * * * * * * * *

Pri la jemeli

De la forumo "linguolisto" (msj. n. 3295)

Me skribis:

Kara samideani,
yen mea sugesto:
ni konsiderez, exemple, jemelo de tri jemeli;
lu esas jemelo de tri (jemeli), e do me propozas:
detria jemelo = detri-jemelo.
Ol esus konforma anke se ni dicas: jemelo de trio (fakte lu esas parto de trio, de grupo de tri) =>
jemelo detria, detri-jemelo.
Samamaniere: dequar-jemelo, dekin-jemelo, e. c.
Saluti kordiala!
Tiberio

Ca mesajo relatas questiono pri la maniero nomar la jemeli grandanombra.